Artykuł przedstawia najistotniejsze zmiany w wydanych w latach 2013 i 2014 rozporządzeniach Ministra Edukacji Narodowej z podkreśleniem ich znaczenia dla zwiększenia efektywności kształcenia uczniów niepełnosprawnych.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 października 2013 roku w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. z 2013 r., poz. 1257)
Celem wczesnego wspomagania rozwoju jest pobudzenie rozwoju psychoruchowego i społecznego dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki szkolnej. Zajęcia w wymiarze 4-8 godzin w miesiącu organizowane są w: domu dziecka, przedszkolu, szkole podstawowej ogólnodostępnej i specjalnej, w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz w poradniach.
Zmiany dotyczą także kwestii odroczenia obowiązku szkolnego. Zgodnie z Ustawą z dnia 24 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz. U. 2014 r poz. 642), , wychowaniem przedszkolnym może być objęte dziecko posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w wieku powyżej 6 lat, nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego, w tym roku kalendarzowym, którym kończy 8 lat. Nowością jest możliwość złożenia przez rodzica w trakcie całego roku szkolnego wniosku o odroczenie obowiązku szkolnego.
Aktualnie decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego wydaje dyrektor szkoły podstawowej, do której zostało dziecko przyjęte, a nie jak poprzednio dyrektor szkoły rejonowej.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 kwietnia 2013 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim (Dz. U. z 2013 r., poz. 529).
W nowym rozporządzeniu określono początkową i końcową datę prowadzenia zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, związaną z organizacją roku szkolnego w przedszkolach, szkołach oraz placówkach systemu oświaty, które organizują te zajęcia lub zatrudniają nauczycieli do prowadzenia tych zajęć.
Od 1 stycznia 2014 r. zajęcia organizuje się dla dzieci i młodzieży upośledzonych w stopniu głębokim od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym w którym kończą 3 lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym w którym kończą 25 lat.
Jednoznacznie określono, że godzina zajęć trwa 60 minut. Wprowadzono tygodniowy minimalny czas trwania zajęć oraz określono maksymalny dzienny czas trwania zajęć Wprowadzono możliwość prowadzenia zajęć przez więcej niż jednego nauczyciela.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2014 r w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży.( Dz. U. poz. 1157).
Bardzo mocno podkreślono w nim, że indywidualne nauczanie jest organizowane poprzez indywidualny i bezpośredni kontakt ucznia z nauczycielem (nie wolno zaliczać do godzin nauczania indywidualnego pobytu ucznia z grupą).
Wprowadzono zasadę, że zajęcia nauczania indywidualnego mogą odbywać się w miejscu pobytu dziecka lub ucznia, w szczególności w domu rodzinnym, u rodziny zastępczej, w rodzinnym domu dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.
Indywidualne zajęcia z dzieckiem lub uczniem mogą odbywać się w placówce o ile łącznie spełnione są dwa warunki: w orzeczeniu wskazano takie zalecenie i szkoła/placówka dysponuje odrębnymi pomieszczeniami.
W przypadku, gdy zachodzi konieczność odstąpienia od realizacji niektórych treści z podstawy programowej, nauczyciel jest zobowiązany złożyć pisemny wniosek do dyrektora szkoły wraz z uzasadnieniem. ‘
Liczba godzin nauczania indywidualnego może być większa niż wskazana w rozporządzeniu, o ile organ prowadzący wyrazi zgodę.
Nowością jest możliwość zakończenia nauczania indywidualnego z chwilą złożenia przez rodzica wniosku wraz zaświadczeniem lekarskim o stanie zdrowia, który pozwala na udział dziecka/ucznia w zajęciach z grupą.
Ministerstwo Edukacji Narodowej przedstawiło interpretację podpisaną przez Sekretarza Stanu Tadeusza Sławeckiego z dnia 27 listopada 2014 r. w zakresie możliwości udziału uczniów, którym stan zdrowia znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, w zajęciach edukacyjnych z oddziałem w szkole (dotyczy uczniów, którzy taką możliwość mają wskazaną w orzeczeniu o potrzebie indywidualnego nauczania).
Dzieci i młodzież objęte (ze względu na stan zdrowia znacznie utrudniający uczęszczanie do przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub szkoły) indywidualnym nauczaniem mogą brać udział zarówno w zajęciach zorganizowanych indywidualnie z nauczycielem, jak i w różnych zajęciach ( w tym także edukacyjnych ) organizowanych dla oddziału czy grupy uczniów zdrowych. Warunkiem jest wskazanie takiej możliwości w orzeczeniu wydanym przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną (na podstawie zaświadczenia lekarskiego).
Za zgodą lekarzy uczniowie mogą również uczestniczyć w życiu szkoły, w tym zajęciach rozwijających ich zainteresowania i uzdolnienia, uroczystościach i imprezach przedszkolnych lub szkolnych. Mogą również uczestniczyć w innych zajęciach, np. wybranych zajęciach edukacyjnych, jeżeli to wynika z indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych dziecka.
Podręczniki dla uczniów niepełnosprawnych
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy finansowej uczniom na zakup podręczników i materiałów edukacyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz.1024), uczniowie ze wszystkimi niepełnosprawnościami mają prawo do refundacji w ramach programu „wyprawka szkolna” podręczników i materiałów edukacyjnych.
W kolejnych latach 2014-2017 wszyscy uczniowie z niepełnosprawnościami w szkołach podstawowych i gimnazjach (również specjalnych) otrzymają w ramach rządowego programu bezpłatny podręcznik i materiały edukacyjne oraz materiały ćwiczeniowe .
Do szkół, gdzie uczą się uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, zostały przekazane zaadaptowane egzemplarze podręcznika „Nasz elementarz” dla potrzeb uczniów z trudnościami w uczeniu się i/lub komunikowaniu się, w tym niesłyszących i słabosłyszących, z upośledzeniem umysłowym, autyzmem i afazją z DVD w Polskim Języku Migowymi bez DVD. Dla uczniów niewidomych wersja w Brajlu i dla słabo widzących w powiększonym druku.
opracowała: Weronika Żuławińska, doradca edukacyjny ds. dzieci i młodzieży