Świadczenie pielęgnacyjne w 2024 r.

W dniu 1 stycznia 2024r. weszła w życie ustawa o świadczeniu wspierającym, która wprowadziła znaczące zmiany w systemie świadczeń dla osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów. Głównym celem nowo wprowadzonego świadczenia jest udzielenie wsparcia finansowego osobom niepełnosprawnym w ceku pokrycia wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych, w szczególności rekompensaty kosztów związanych z niezdolnością do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb bytowych. Świadczenie przysługuje niezależnie od innych form otrzymywanego wsparcia, bez względu na osiągany dochód i posiadany majątek, jest zwolnione z podatku dochodowego i jest wolne od egzekucji (nie może zostać zajęte przez komornika sądowego).

Kto może uzyskać świadczenie wspierające?

Świadczenie wspierające przysługuje :

• obywatelom polskim oraz określonym grupom cudzoziemców;
• pełnoletnim

• posiadającym miejsce zamieszkania w Polsce
• które otrzymały decyzję Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z poziomem potrzeby wsparcia na wysokości minimum 70 punktów

By otrzymać świadczenie wspierające, należy najpierw uzyskać decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia. Natomiast aby wnioskować o wydanie decyzji, należy posiadać któreś z następujących orzeczeń:

• Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności:

-o zakwalifikowaniu do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (lekkiego, umiarkowanego, znacznego)

– o wskazaniach do ulg i uprawnień

• lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych:

-o częściowej niezdolności do pracy

– o całkowitej niezdolności do pracy

– o niezdolności do samodzielnej egzystencji

• Komisji do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia, komisji lekarskiej Ministerstwa Obrony Narodowej albo Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które nie utraciło mocy, wydane przed dniem 1 stycznia 1998 roku o:

– I grupie inwalidzkiej

– II grupie inwalidzkiej

– III grupie inwalidzkiej

• Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, które nie utraciło mocy, wydane przed 1 stycznia 1998 roku o:

– stałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym

– długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym

Wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia można złożyć wraz z wnioskiem o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Oznacza to, że w przypadku osób, które nie posiadają orzeczenia o niepełnosprawności, należy we wniosku (o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia), zawrzeć informację o złożeniu wniosku o wydanie orzeczenia ustalającego stopień niepełnosprawności.

Wykluczenia

Świadczenia wspierającego nie otrzyma osoba, która przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom z niepełnosprawnościami (np. w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym) lub została umieszczona w zakładzie karnym lub schronisku dla nieletnich. Ponadto, świadczenia nie otrzyma osoba, która pobiera tożsame świadczenia za granicą.

Jak wygląda proces uzyskania prawa do świadczenia wspierającego?

Przyznawanie świadczenia wspierającego odbywa się w dwóch etapach. Pierwszym z nich jest uzyskanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Jest ona wydawana przez Wojewódzkie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności na wniosek osoby z niepełnosprawnościami. Wniosek ten złożyć można:

• stacjonarnie:

-w siedzibie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności

-w siedzibie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności

• zdalnie:

-tradycyjnie pocztą

-elektronicznie przez Portal Informacyjno-usługowy Emp@tia

Do wniosku należy dołączyć następujące załączniki:

• kwestionariusz samooceny trudności w zakresie wykonywania czynności związanych z funkcjonowaniem (wzór dokumentu do pobrania np. na stronie gov.pl)
• kopię orzeczenia o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy – jeżeli dotyczy* (patrz poniżej)
• dokument potwierdzający status opiekuna prawnego, kuratora osoby z niepełnosprawnością albo osoby reprezentującej ośrodek pomocy społecznej lub centrum usług społecznych – jeśli wniosek składany jest w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej lub umieszczonej w o.p.s.
• upoważnienie do reprezentowania pełnoletniej osoby z niepełnosprawnością – jeżeli wniosek składany jest przez pełnomocnika.

*Kopia orzeczenia jest wymagana tylko w przypadku orzeczeń:

• wydanych przed 1998 rokiem o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów przez ZUS, KRUS, MON lub MSWiA
• częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji wydanych przed 2011 rokiem przez ZUS
• wydanych przed 2007 rokiem przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Drugi etap ubiegania się o świadczenie (po otrzymaniu wspomnianej decyzji) stanowi złożenie wniosku do ZUS o wypłatę świadczenia wspierającego. Wniosek można złożyć wyłącznie w formie elektronicznej. Można to zrobić poprzez:

• Platformę Usług Elektronicznych ZUS
• Portal Informacyjno-usługowy Emp@tia
• bankowość elektroniczną

Bardzo istotne jest zachowanie wspomnianej wyżej kolejności. Jeżeli bowiem najpierw złożony zostanie wniosek do ZUS bez wcześniejszego uzyskania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, wówczas ZUS pozostawi taki wniosek bez rozpatrzenia.

Kwestionariusz samooceny

Kwestionariusz samooceny wypełnia osoba z niepełnosprawnością starająca się o wydanie decyzji. Odpowiada w nim na pytania dotyczące możliwości wykonywania codziennych czynności jak np. poruszanie się, dbanie o higienę, przygotowanie posiłków, porozumiewanie się i wiele innych. Kwestionariusz powinien zostać wypełniony osobiście przez wnioskodawcę, a nie opiekuna, czy inną osobę trzecią.

W przypadku, gdy osoba z niepełnosprawnością nie jest w stanie wypełnić kwestionariusza samodzielnie z różnych powodów (np. braku umiejętności niezbędnych do wypełnienia formularza lub dysfunkcji organizmu uniemożliwiających zrozumienie treści lub udzielenia własnoręcznie odpowiedzi), w takiej sytuacji należy go uzupełnić tylko częściowo jak ukazano poniżej na przykładzie udostępnionym na stronie Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu.

Zobacz

Wysokość świadczenia wspierającego

O świadczenie wspierające można wnioskować po uzyskaniu decyzji Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, w której poziom potrzeby wsparcia określono na minimum 70 punktów. Poniżej zamieszczono tabelę poglądową, ukazującą wysokość świadczenia wspierającego w zależności od poziomu potrzeby wsparcia:

1. 40% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia określono ją na poziomie od 70 do 74 punktów.
2. 60% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia określono ją na poziomie od 75 do 79 punktów.
3. 80% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia określono ją na poziomie od 80 do 84 punktów.
4. 120% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia określono ją na poziomie od 85 do 89 punktów.
5. 180% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia określono ją na poziomie od 90 do 94 punktów.
6. 220% renty socjalnej – jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia określono ją na poziomie od 95 do 100 punktów.

Wysokość świadczenia wspierającego jest zależna od dwóch czynników. Pierwszym z nich jest poziom potrzeby wsparcia, który w przypadku osób z niepełnosprawnościami określony został w punktach (spójrz na tabelę powyżej). Drugim czynnikiem decydującym o wysokości świadczenia jest aktualna wysokość renty socjalnej. Świadczenie może wynosić od 40% do 220% wysokości renty socjalnej. Najniższe przysługuje osobom z poziomem potrzeby wsparcia ustalonym między 70 a 74 punktów, natomiast najwyższe tym, których poziom potrzeby wsparcia wynosi między 95 a 100 punktów.

Etapy wdrażania świadczenia wspierającego

Świadczenie wspierające jest wprowadzane stopniowo od 1 stycznia 2024 roku do 1 stycznia 2026 roku. Jako pierwsze otrzymają je osoby z najwyższym poziomem potrzeby wsparcia. Świadczenie wspierające wprowadzane jest w trzech etapach:

I etap:

Od 1 stycznia 2024r. – dla osób z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 87 do 100 pkt

W pierwszym etapie, który rozpocznie się w styczniu 2024 roku, świadczenie wspierające będzie dostępne jedynie dla osób o najwyższym i prawie najwyższym stopniu potrzeby wsparcia. Osoby te otrzymają świadczenie w wysokości 220% i 180% renty socjalnej.

II etap:

Od 1 stycznia 2025r. – dla osób z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 pkt

Drugi etap, planowany na styczeń 2025 roku, obejmie osoby, które już korzystały ze świadczenia w poprzednim roku, oraz te, które nie otrzymały go wcześniej, ale mają umiarkowany poziom potrzeby wsparcia. Wartość świadczenia dla tych osób wyniesie odpowiednio 120% lub 80% renty socjalnej.

III etap:

Od 1 stycznia 2026r. – dla osób z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 70 do 77 pkt

Trzeci etap, wchodzący w życie od stycznia 2026 roku, dotyczyć będzie wszystkich osób, które osiągną minimalny próg 70 punktów potrzeby wsparcia. Osoby te będą kwalifikować się do otrzymywania świadczenia w wysokości od 40% do 60% wartości renty socjalnej.

UWAGA!

Powyższy harmonogram nie dotyczy jednak osób z niepełnosprawnościami, na które ich opiekunowie od 1 stycznia 2024 roku pobierali świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek dla opiekuna lub świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach. Osoby te, jeśli ich poziom potrzeby wsparcia określony został na przynajmniej 70 punktów, są uprawnione do świadczenia wspierającego już od 1 stycznia 2024 roku.