Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie ubezpieczonej, która posiada orzeczenie o niezdolności do pracy (tzn. utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu) i jednocześnie spełniła łącznie następujące warunki:
1. jest niezdolna do pracy:
a. całkowicie – nie może wykonywać żadnej pracy;
b. częściowo – nie może wykonywać pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji;
2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy (nie dotyczy ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy) w łącznym wymiarze wynoszący co najmniej:
a. 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;
b. 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;
c. 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;
d. 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;
e. 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
3. niezdolność do pracy powstała we wskazanych w ustawie okresach – wymogu tego nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.
Na jaki okres wydawane jest orzeczenie?
W orzeczeniu ustalana jest data powstania niezdolności do pracy. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty początkowej, natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.
.
Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu. Wówczas niezdolność może być orzeczona na okres dłuższy.
Kto orzeka o niezdolności do pracy?
Oceny stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną oraz po przeprowadzeniu badania osoby ubiegającej się o orzeczenie, uwzględniając:
- stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
- możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
Jeżeli z zaświadczenia lekarskiego wynika, że stan zdrowia wnioskodawcy uniemożliwia osobiste zgłoszenie się na badanie, może ono być przeprowadzane w miejscu pobytu osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, za jej zgodą. Niezgłoszenie się na badania lub obserwację bez uzasadnionej przyczyny lub niewyrażenie zgody na badanie w miejscu pobytu powoduje odstąpienie od postępowania w sprawie.
.
Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia, za pośrednictwem jednostki organizacyjnej Zakładu właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy.
Gdzie się zgłosić?
ZUS Oddział we Wrocławiu
ul. Pretficza 11
50-930 Wrocław
Co zrobić, gdy decyzja ZUS jest niekorzystna?
Po przejściu obu instancji w ZUS (konieczne jest złożenie sprzeciwu do komisji lekarskiej) można wnieść odwołanie od decyzji ZUS do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, za pośrednictwem oddziału ZUS, który wydał decyzję, w terminie 1 miesiąca od dnia jej doręczenia.
